Op blote voeten tegen de regels

Het is een frisse oktobermorgen en ik ben blij met mijn dikke sjaal als ik Tineke zie lopen. Vrolijk, alsof ze me al jaren kent en vol energie loopt ze het trapje op, zodat we samen koffie kunnen drinken. Mijn blik wordt gelijk naar haar voeten getrokken.

Haar blote voeten welteverstaan.

‘OK, weird,’ denk ik nog even, maar al gauw hebben we een goed gesprek en denk ik er pas weer aan als ze haar voeten op de stoel naast ligt en zich beklaagt over haar slecht gelakte nagels.

Regels zijn regels

We hebben het op dat moment erover of ze blij is om terug te zijn in Nederland, na een periode van negen jaar in Zuid Afrika. Ze weet dat het de juiste keuze is geweest (en voor een periode die te overzien is), maar makkelijk was het niet. ‘Toen mijn man voorstelde dat we terug naar Nederland zouden gaan, kreeg ik een paniekaanval. ‘Nee!’ dacht ik, ‘niet in een rijtjeshuis in Nederland. Nederland is zo kneuterig!’ Als ik had mogen kiezen, dan was ik gebleven. Maar er zijn ook redenen om heel dankbaar te zijn om in Nederland te zijn, hoor. Als je hier bent en mijn kinderen hebben alle vrijheid om zelf te gaan en staan waar ze willen.. dat is toch ook wel fijn.’

‘Wat mij wel tegenstaat aan Nederland is de focus op regels en dat je je daar aan moet houden. Net als mijn blote voeten bijvoorbeeld. Dat kan echt niet. Iedereen ziet het en ik krijg er ook echt commentaar op. Daarom blijf ik het ook doen, om even te prikken. Ik ga me hier niet aan conformeren.’

Tineke gooit haar armen de lucht in en verzucht nog eens dat alles volgens de regels moet.

‘Toen we in Zuid Afrika woonden en ik wilde wat, dan ging ik het regelen. Links of rechtsom. Maar in Nederland zeggen ze dan, ‘nee dat kan niet volgens de regels’…. En dan stopt het. In Zuid Afrika ging het om wie je kende, hier draait het er om of de regels kloppen. Directe familie kan je daar nog wel eens op wijzen als het gaat om kleine culturele dingen zoals hoe je een verjaardag ‘hoort’ te vieren hier.’

Individualisme vs communiteit

Elkaar kennen is een ander kenmerk van de Zuid Afrikaanse cultuur wat schuurt met Nederland. Tineke zou graag hier de kuiercultuur willen invoeren. Dat je samen zit en hangt en dan verhalen vertelt. ‘Nederland is heel individualistisch. Je weet niet wat er achter de voordeur zich afspeelt. Dan hoor je opeens van een stel dat uit elkaar gaat, terwijl ze zo gelukkig samen leken. Dan vraag ik me af, waarom delen we dit niet met elkaar? Ik vind dat wel heftig om te zien.’

‘Kijk, in Zuid Afrika gebeurde alles op straat. Het was veel confronterender en lang niet altijd leuk. Zoveel mensen waren aan de drugs, zoveel ellende en dat allemaal in your face. Maar het heeft tegelijk ook wel wat…. What you see is what you get.’

Iedereen heeft

‘Hier ziet iedereen er mooi uit. Iedereen heeft… iedereen heeft.

Maar als je dan doorprikt, dan ziet het er niet uit. Iedereen heeft zijn eigen battles, maar we willen niet van elkaar weten dat we battelen. Alles is zo perfect, kijk maar naar de televisie en social media. Dat komt natuurlijk ook door mijn werk dat het mij opvalt, want we werken voor YWAM, gericht op families. Ook is het contrast zo groot met Zuid Afrika. Hoe het daar gaat kan ook bevrijdend werken, hè. Als alles op straat ligt is het ook makkelijker te erkennen dat het nu eenmaal niet gaat zoals we hoopten.’

‘Het probleem in Nederland zit er ook in dat iedereen overal wat van moet vinden én dat ook even moet zeggen. Waarom moet je dat doen? Ik vind dat heel erg bedreigend. Wat je creëert is een schaamte cultuur. Je deelt iets, er wordt niet naar je geluisterd en er wordt gelijk wat van gevonden. Dan denk ik wel twee of drie keer na voor ik iets deel.’

Openheid op blote voeten

‘Eén van de manieren waarop ik die openheid wil creëren is door op blote voeten te lopen. Ik ben wie ik ben. Daar mag je wel wat van vinden, daar mag je ook wel wat van zeggen (hoewel ik dat niet echt leuk vind), maar ik ben niet normaal.’

‘Ik denk dat we weer meer moeten focussen op communities. Daar zit een kracht in. Ik ben nu nog maar negen maanden terug in Nederland, dus ik kan het nog niet helemaal goed inschatten. Maar wat ik zie in de opvoeding van kinderen tegenwoordig baart me zorgen. Volgens mij creëren we een ontwrichte maatschappij en hebben we het helemaal niet door.’

Keuzevrijheid zorgt voor ontwrichting

‘Kinderen krijgen een andere identiteit door al die messy households en doordat alles maar moet kunnen. Ouders gaan overal in mee met wat hun kinderen zeggen, in plaats van dat ze hun visie geven en leven spreken.. Volgens mij krijg je zo een generatie die niet weet wie hij is.’

Tineke snapt dat het onderwerp heel gevoelig kan liggen en nuanceert gelijk: ‘Ik wil dit echt onderzoeken, nu weet ik er nog te weinig van. Maar nu we veel met millenials werken zie ik wel dat al die keuzevrijheid er vooral voor zorgt dat ze moeite hebben met het maken van keuzes. Minder keuzes hebben is veel relaxter hoor.’, besluit ze dan, terwijl ze de kruimels van haar muffin oppikt. Gelukkig was de keuze in muffins beperkt.

Tineke is nu negen maanden terug in Nederland en moet zelf nog echt landen en bijkomen van al die jaren geven. Haar enthousiasme en harde lach zijn aanstekelijk, haar passie en wil om zichzelf te blijven bewonderenswaardig. Ik kijk haar na als ze wegrijdt en denk aan blote voeten, jezelf blijven en toch weer landen in een land vol regels en chaos achter de voordeur.